Motywowanie jako jedna z podstawowych funkcji zarządzania zasobami ludzkimi w służbach mundurowych na przykładzie Straży Granicznej

Abstract

Głównym problem merytorycznym poruszonym w niniejszej pracy jest sposób motywowania funkcjonariuszy Straży Granicznej do efektywnego wykonywania powierzonych im ustawowych zadań. W ramach opracowania przedstawiono problematykę jednej z głównych funkcji zarządzania zasobami ludzkimi – motywowania, opartą m.in. o rozważania naukowe ekspertów w tej dziedzinie. Przytoczono pojęcie, uwarunkowania i teorie systemów motywacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem instrumentów mających wpływ na te systemy, a także przybliżono formację mundurową jaką jest Straż Graniczna oraz przyjęty w niej system motywacyjny. Celem rozważań w niniejszej pracy jest zbadanie, czy funkcjonariusze tej formacji są odpowiednio motywowani do służby w całym okresie jej trwania, począwszy od procesu naboru, na zwolnieniu ze służby skończywszy. W ramach przeprowadzonych badań ankietowych wśród 54 funkcjonariuszy Komendy Głównej Straży Granicznej dokonano oceny skuteczności funkcjonującego systemu motywacyjnego, a także zakresu wykorzystywanych narzędzi przez przełożonych. Dokonana analiza zarówno struktury organizacyjnej jak i przepisów prawa dotyczących formacji, wskazała na istnienie szerokiego wachlarza narzędzi (bodźców) motywacyjnych, jakimi może posłużyć się przełożony, zarówno w obszarze finansowym jak i pozafinansowym. Nie mniej jednak na podstawie osiągniętych wyników badań dla samych funkcjonariuszy najważniejszą mobilizacją do efektywnej służby pozostają czynniki dotyczące traktowania z poszanowaniem ich godności, a także umiejętności przełożonego w stosowaniu nieodpowiednich narzędzi bądź czasem demotywatorów w sposób nie niszczący indywidulanych ambicji funkcjonariuszy.

A key issue raised in the elaboration is the motivating system for Border Guard officers in making statutory tasks. Motivation is one of the part of managing human resources studied by many experts. In elaboration it is described a definition, factors and theories of motivation systems, in particular all instruments which can effect on above mention systems. Furthermore author tried to describe motivation system on base of specific environment which is Border Guard structure and duty. The main aim of this elaboration is research of the motivation system of Border Guard officers on the time of their career, since the entry exams till the retirement. During the research 54 officers from the Headquarter of Polish Border Guard were examined, author have made an evaluation of the effectiveness of motivation system uses in Border Guard and all tools which can be used by supervisors. Analysis of structure and law rules describing border guard shows that there is a big number of tools which can be used by supervisors to motivate officers, financial and non-financial tools as well. Nevertheless researches show that the most effective tools are involved in dignified treatment of officers by their supervisors and depends on abilities of supervisors to the skillful use demotivating tools in a way which will not destroyed officers personal ambitions.