Zróżnicowanie przestrzenne w głosowaniu na partie postkomunistyczne w wybranych państwach Europy Środkowo-Wschodniej

Abstract

Niniejsza praca ma na celu zbadanie terytorialnego rozkładu poparcia dla ugrupowań wywodzących się z dawnych partii komunistycznych i interpretację tych danych. Przedmiotem badań nie są zatem wyniki formacji postkomunistycznych na szczeblu krajowym, ale ich rezultaty na poziomie okręgów, a nawet powiatów (Polska). Pierwszym krokiem było wyodrębnienie jednostek terytorialnych, w których postkomuniści zdobywają wysokie lub niskie rezultaty i stworzenie mapy poparcia dla tych partii. W drugiej fazie podjęłam próbę wyjaśnienia wyników postkomunistów w poszczególnych jednostkach w kontekście uwarunkowań historyczno-kulturowych oraz przy użyciu danych socjoekonomicznych. Przedmiotem badań przeprowadzonych w niniejszej pracy jest poparcie wyborcze dla partii postkomunistycznych w takich państwach jak: Węgry, Czechy, Słowacja, Rumunia i Polska. W analizie pominęłam Bułgarię z racji trudności w dostępie do potrzebnych danych, Jugosławię zaś z powodu odmiennej ścieżki rozwoju. Zrezygnowano również z badania państw bałtyckich – Litwy, Łotwy i Estonii, ponieważ zdecydowano się na analizę jedynie państw środkowoeuropejskich, które choć funkcjonowały w bloku wschodnim, nie były częścią ZSRR. Analiza wyników wyborczych partii postkomunistycznych wykazała, iż poparcie dla tych ugrupowań jest zróżnicowane terytorialnie we wszystkich badanych krajach (najmniej na Węgrzech). Czynnikami, które pozwalają na choć częściowe wyjaśnienie takich a nie innych rezultatów wyborczych w poszczególnych okręgach są przede wszystkim: wyznanie religijne mieszkańców oraz skład etniczny okręgów, w mniejszym stopniu zaś stopa bezrobocia lub poziom wykształcenia. W niektórych okręgach Czech i Węgier zauważyć można ciągłość preferencji partyjnych pomiędzy wyborami przedwojennymi (Czechy) i przeprowadzonymi tuż po wojnie (Węgry) a głosowaniami, które mają miejsce obecnie. Ponadto, np. w Rumunii i Polsce widoczne są granice historyczne – obszarów należących i nie należących do Austro-Węgier (Rumunii) oraz terenów, które znajdowały się pod różnymi zaborami (Polska).