Pozycja netto Polski w budżecie Unii Europejskiej. Doświadczenia, szanse i zagrożenia z perspektywy dwóch lat członkostwa

Abstract

Niniejsza praca ma na celu przedstawienie pozycji finansowej Polski w budżecie Unii Europejskiej w pierwszych latach członkostwa we Wspólnocie, a także jej pozycji na tle Nowej Perspektywy Finansowej na lata 2007-2013. Praca składa się z czterech rozdziałów. Pierwszy rozdział przedstawia genezę budżetu ogólnego Unii Europejskiej, tj. proces przechodzenia od budżetowania działalności trzech Wspólnot do jednolitych wspólnych ram finansowych. W części tej scharakteryzowano również zasady jego uchwalania i funkcjonowania w warunkach reformowania wspólnej polityki regionalnej i strukturalnej oraz będące konsekwencją zmian priorytetów różne proporcje tak tytułów wydatków, jak i źródeł ich finansowania. Drugi rozdział ukazuje pozycję Polski jako beneficjenta netto względem budżetu UE w latach 2004-2006, a także wielkość transferów pieniężnych przekazywanych w ramach funduszy strukturalnych z budżetu UE do Polski, sposób ich wykorzystania oraz zobowiązania wynikające z członkostwa Polski wobec UE, stąd odniesiono się do struktury i wielkości polskiej składki członkowskiej oraz ustalonych obligatoryjnych pozostałych płatności. Rozdział trzeci prezentuje ogólne założenia i strukturę Nowej Perspektywy Finansowej Wspólnoty Europejskiej, która obowiązuje w latach 2007-2013 oraz formułuje przewidywania w zakresie pozycji finansowej Polski w tym wieloletnim budżecie. W ostatnim, czwartym rozdziale, zostały przedstawione problemy związane z wykorzystaniem funduszy strukturalnych w Polsce w latach 2004-2006 przez potencjalnych beneficjentów, co jest istotnym zagrożeniem dla urzeczywistnienia dodatniej pozycji netto Polski w tym budżecie jeśli nie zostaną wyciągnięte odpowiednie wnioski i zlikwidowane mankamenty tak natury biurokratycznej, jak i finansowej, a nawet w strefie mentalności potencjalnych beneficjentów. Niniejsza praca powstała na podstawie danych i informacji publikowanych przez polskie i zagraniczne ministerstwa, urzędy centralne i instytuty badawcze. W opracowaniu została wykorzystana literatura przedmiotowa dotycząca problematyki Unii Europejskiej oraz materiały, które w dużej mierze zostały pozyskane drogą internetową jako najszybsze źródło dostępu do uzyskania najświeższych danych dotyczących członkostwa Polski w Unii Europejskiej, dzięki czemu praca ta odnosi się do aktualnych i istotnych aspektów analizowanych kwestii. W przeciągu dwóch lat członkostwa we Wspólnocie Polska zdecydowanie więcej wyciągnęła korzyści z przystąpienia niż doświadczyła strat. Poprawa jakości życia nie mogła nastąpić z dnia na dzień ale proces integracji nadal postępuje, więc można się spodziewać kolejnych korzyści. Nieuniknione są także koszty, ale jak wynika z powyższych przykładów już teraz Polska otrzymuje od Unii więcej niż sama wpłaca.