Losy mniejszości łemkowskiej na obszarze Beskidu Niskiego

Abstract

Będąca tematem pracy społeczność łemkowska stanowi niewielki procent ogólnej liczby ludności Polski. Pomimo, że Łemkowszczyzna od połowy XIX wieku budziła zainteresowanie u wielu badaczy, to literatura naukowa dotycząca tego regionu oraz jego mieszkańców nie jest zbyt obszerna. Badania tematyki łemkowskiej prowadziła Sekcja Łemkowska Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego pod przewodnictwem profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego Jerzego Smoleńskiego. Pod kierownictwem Sekcji pracowali Krystyna Pieradzka oraz prof. Roman Reinfuss, z których dorobku naukowego korzystano w niniejszym opracowaniu. Pracę podzielono na trzy rozdziały. W pierwszym przybliżono pojęcie mniejszości narodowej i mniejszości etnicznej. Omówiono polskie, jak i europejskie akty prawne regulujące kwestie mniejszości narodowych i etnicznych. Przedstawiono elementy wpływające na kształtowanie się świadomości narodowej Łemków. W drugim rozdziale opisano Beskid Niski jako obszar, na terenie którego osiedliła się ludność nazwana z czasem Łemkami. Zaprezentowałam początki osadnictwa w tym regionie. Szczególne miejsce w tym rozdziale zajmują wydarzenia I i II wojny światowej oraz ich wpływ na życie społeczności łemkowskiej. Omówiono też tragiczny okres dla Łemków, jakim były powojenne przymusowe wysiedlenia i późniejsze trudne powroty budzące jeszcze do dziś wiele emocji. Problematyce związanej z dziedzictwem kulturowym Łemków poświęcono trzeci rozdział. W końcowej części pracy przedstawiono przykłady podejmowania przez Łemków działalności mającej na celu podkreślenie ich odrębności na tle współczesnego społeczeństwa.