Korelaty osobowościowe ryzyka samobójczego u młodzieży

Abstract

Zjawisko zachowań samobójczych niesie z sobą cały szereg problemów; jest tragedią jednostki, jej bliskich, lokalnego środowiska i całego społeczeństwa. Współcześnie odnotowuje się wyraźny i niepokojący wzrost liczby zachowań suicydalnych. Według danych WHO (2012) każdego roku śmiercią samobójczą ginie prawie milion ludzi, a 20 razy więcej osób podejmuje próby samobójcze. Realizowany program badawczy miał na celu ujęcie powiązań między cechami osobowości a poziomem ryzyka samobójczego u młodzieży. Badaniami objęto 161 uczniów liceów ogólnokształcących w wieku 15 do 19 lat. Posłużono się następującymi narzędziami psychologicznymi: Radloffa Skalą CES-D, w opracowaniu Dojki, Górkiewicza i Pająka, zmodyfikowaną dla potrzeb badawczych przez Tucholską, Costy i McCrae Inwentarzem Osobowości NEO-PI-R, w tłumaczeniu Siuty, oraz Arkuszem personalnym w opracowaniu własnym. Analizy statystyczna i psychologiczna danych empirycznych wskazały na istotne statystycznie różnice w strukturze osobowości dwóch grup młodzieży różniącej się nasileniem wskaźnika ryzyka samobójczego. Różnice te wystąpiły w wymiarach: Neurotyczność (p<0,001), Ekstrawertyczność (p<0,001) oraz Sumienność (p<0,012). W wymiarach Otwartość na doświadczenie oraz Ugodowość istotne statystycznie różnice nie wystąpiły. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań można stwierdzić, że osoby z wysokim ryzykiem samobójczy nie są stabilne emocjonalnie i przejawią trudności w przystosowaniu się. W sferze kontaktów interpersonalnych zachowują się z rezerwą. Brakuje im zdyscyplinowania i wytrwałości w dążeniu do celów. Młodzież z niskim ryzykiem samobójczym jest zrównoważona emocjonalnie, ekstrawertyczna i sumienna. Zatem można stwierdzić, iż wysoki poziom neurotyczności u młodzieży jest czynnikiem ryzyka samobójstwa, natomiast wysoka ekstrawersja oraz wysoka sumienność zmniejszają to ryzyko.

The phenomenon of suicide creates a whole range of problems; it is a tragedy of the individual person, her family, the local community and the society at large. Today it can be seen an alarming increase in suicidal behavior. According to the WHO (2013) nearly one million people die by suicide and 20 times more people attempt suicide every year worldwide. The research was carried out to analyze interrelations between Big Five personality factors and suicidal risk among youth. The study involved 161 students of high schools at the age of 15 to 19 years. Measures: Radloff’s CES-D Scale, developed by Dojka, Górkiewicz and Pająk, modified by Tucholska, Costa and McCrae’s NEO-PI-R, translated by Siuta and Personal Data Sheet. The statistical and psychological analysis of obtained empirical data have revealed differences in levels of personality traits of adolescents at low and high risk of suicide. These differences have been found in the following factors: Neuroticism (p<0.001), Extraversion (p<0.001) and Conscientiousness (p<0.012). Instead, the differences in the scales of Openness to experience and Agreeableness are found to be not statistically significant. Based on these empirical results it may be concluded that young people at a high risk of suicide are emotionally labile and have difficulties in adapting to their environment. They behave with reserve in interpersonal contacts. They are lacking self-discipline and perseverance in the pursuit of their goals. Youth at a low risk of suicide emotionally are stable, extroverted and conscientious. Therefore it may be concluded that high neuroticism there is an important risk factor for suicidal behavior, meanwhile high extroversion and conscientiousness significantly diminish risk of suicidal behavior.