Rola postaw w kształtowaniu zachowań konsumenckich na rynku artykułów konsumpcyjnych

Abstract

Obserwacja wzorów zachowań w różnych sferach życia a szczególnie w sferze konsumpcji w rozwiniętych gospodarkach rynkowych pozwala stwierdzić, że współcześni konsumenci są pełni obaw, dążą do osiągnięcia stanu spokoju w coraz mniej przewidywalnym świecie. Konsumpcja zindywidualizowana, przyjemnościowa ustępuje miejsca konsumpcji asekuracyjnej, która jest charakterystyczna dla obecnych czasów ogólnego niepokoju. Istotnymi stają się sprawy zdrowia, ekologii, jakości kupowanych dóbr czy konsumenckiego patriotyzmu. Zmianom ulega także struktura konsumpcji; zmniejsza się zainteresowanie jedynie sferą materialną, natomiast wzrasta konsumpcja dóbr niematerialnych. Ma to wpływ na współczesne wzory zachowań konsumenckich. Ich wyodrębnienie oraz skala ich występowania pozwala wskazać aktualne tendencje w sferze konsumpcji. Celem pracy jest zdefiniowanie jakie czynniki i cechy produktów brane są pod uwagę przez respondentów przy podejmowaniu decyzji o zakupie produktu z grupy produktów konsumpcyjnych a także jakie postawy przyjmują konsumenci, jakie czynniki wpływają na dokonywane przez nich wybory i w jaki sposób podejmują oni decyzje o zakupie. Praca składa się z czterech rozdziałów, które realizują przyjęte cele pracy. Trzy pierwsze rozdziały mają charakter teoretyczny i są podstawą metodyczną do przedstawienia postaw konsumentów na rynku artykułów spożywczych. Rozdział pierwszy przedstawia teorię zachowań konsumentów, pojęcie, istotę i zakres zachowania konsumenta, rozwój tych teorii i rodzaje zachowań konsumentów. Rozdział drugi to charakterystyka procesu podejmowania decyzji zakupu, pojęć i rodzajów decyzji konsumenckich a także przybliżenie fazy podejmowania decyzji zakupu. Rozdział trzeci to przedstawienie czynników kształtujących zachowanie konsumentów: czynników psychologicznych, czynników ekonomicznych, czynników społeczno-kulturowych. Rozdział czwarty przedstawia wpływ postawy na decyzje rynkowe konsumenta, cechy konsumentów i ich preferencje w zakresie artykułów konsumpcyjnych, konsumenckie kryteria jakości w decyzjach nabywczych konsumentów na rynku artykułów żywnościowych i lojalność klientów a przywiązanie do marki produktów oferowanych na rynku artykułów spożywczych. W pracy wykorzystano szeroką literaturę z zakresu badań marketingowych, badań rynkowych, marketingu i zachowań konsumpcyjnych. Wykorzystano też materiał empiryczny, opierano się na wynikach badań Pentor Research International gromadzonych w kilkuletnim okresie czasu i własnych badań autorki pracy.

By observing patterns of behaviour in various spheres of life, in particular in the sphere of consumption in developed market economies, one may notice that contemporary consumers are full of anxiety and are trying to achieve a state of peace in the more and more unpredictable world. Individualized and pleasurable consumption is giving way to the protective one, which characterizes full of anxiety present times. The most important elements appear to be health issues, ecology, the quality of purchased goods, as well as consumer patriotism. The consumption structure is also changing; i.e. the interest in the material sphere only is decreasing , whereas the consumption of intangible goods is increasing. This influences contemporary patterns of consumer behaviour. Their isolation and the scale of their occurrence allows one to indicate current trends in the sphere of consumption. The aim of this thesis is to define factors and product features taken into account by respondents when making buying decisions concerning a product from a group of consumer goods; as well as consumer attitudes, factors influencing consumer choices and the way they make their buying decisions. The thesis consists of four chapters proving the aims set earlier. The first three chapters are theoretical ones and are a methodological basis for presenting consumer attitudes on the market of groceries. The first chapter discusses the theory of consumer behaviour and its development; the concept, nature and scope of consumer behaviour; as well as its types. The second chapter characterizes the process of making buying decisions; the concepts and types of consumer decisions; and stages one goes through when deciding to purchase something. The third chapter presents factors shaping consumer behaviour: psychological, economic and socio-cultural ones. The fourth chapter shows the influence of attitude on the consumer market decisions, consumer features, their preferences related to consumer goods, and the quality criteria they use while deciding to purchase groceries; and finally consumer loyalty and attachment to brands offered on the market of groceries. The thesis uses secondary sources from the field of market research, marketing and consumer behaviour. There is also empirical material based on the results of surveys conducted and collected over the years by Pentor Research International, as well as market research done by the author herself.