Abstract:
Zjawisko bezrobocia stało się trwałym elementem rzeczywistości społecznej lat dziewięćdziesiątych XX wieku, pojawiło się po prawie pięćdziesięcioletniej przerwie i dla większości Polaków było zjawiskiem nowym i zaskakującym. Przed 1990 rokiem do głównych zadań Wydziału Zatrudnienia było nakazowe kierowanie do pracy oraz wyszukiwanie osób uchylających się od pracy. Po roku 1990 na polskim rynku pracy dokonała się dramatyczna zmiana. Okazało się, że nie każdy, kto chce pracować może otrzymać zatrudnienie. Rynek pracobiorcy przekształcił się w typowy dla gospodarki konkurencyjnej, rynek pracodawcy. Bezrobocie rozpatrywane w kategoriach zarówno ekonomicznych jak i społecznych stało się przedmiotem zainteresowań ekonomistów, socjologów i psychologów. Podejmują oni w szczególności próby jego wyjaśnienia, badają jego odmiany oraz opracowują ogramy przeciwdziałania i łagodzenia jego skutków. Poziom bezrobocia w Polsce to bardzo trudny problem, poszerza bowiem rozmiar ubóstwa i stwarza poczucie degradacji społecznej. Brak pracy – źródła dochodów pieniężnych zmusza bezrobotnych do ilościowych i jakościowych ograniczeń w zakupach żywności i odzieży, jak również w wyborze spędzania wolnego czasu. Bezrobotny przestaje być konsumentem wielu dóbr i usług, nie jest on człowiekiem „sukcesu”, który jest tak powszechnie lansowany. Powoduje to niewątpliwie stan frustracji, nieprzystosowania społecznego, bezsilności i niezadowolenia. Utrata pozycji zawodowej, społecznej, negatywnie rzutuje na rodzinę, wywołując stresy i napięcia, które najdotkliwiej odczuwają dzieci. Przed poważnym problemem stają ludzie młodzi, którzy po ukończeniu edukacji nie mogą znaleźć pracy. Pragną oni szybko usamodzielnić się, a bezrobocie skazuje ich na opiekę rodziców. Obniża się wiara młodego człowieka we własne siły, popada on w determinację, a nierzadko ulega zjawisku demoralizacji. Dla młodego człowieka praca nie jest tylko źródłem zarabiania pieniędzy, organizuje ona czas w ciągu dnia oraz stwarza możliwości regularnego zdobywania doświadczenia. Wyzwala aktywność w różnych dziedzinach życia społecznego. Praca poświęcona jest zagadnieniom bezrobocia ludzi młodych na przykładzie powiatu nowosądeckiego.