Abstract:
Powoływanie specjalnych stref ekonomicznych budziło i wciąż budzi żywą dyskusję co do sensowności i efektów ich funkcjonowania. Bez wątpienia można znaleźć wiele zalet, jak również pewne mankamenty działania stref ekonomicznych w Polsce. Problem stref przedstawia się inaczej z perspektywy makroekonomicznej, a nieco inaczej z punktu widzenia mikroregionu. W Polsce zjawisko specjalnych stref ekonomicznych jest znane od roku 1995. Wtedy to, z powodu krytycznej sytuacji wynikającej z transformacji gospodarczej cała Polska, a przede wszystkim jej południowo – wschodnia część znalazła się na progu bezrobocia strukturalnego. Był to impuls do przeprowadzenia nowego w polskich warunkach przedsięwzięcia i powołania pierwszej w Polsce SSE Euro – Park Mielec. Początkowe postanowienia mówiły, iż strefy w Polsce będą tworzone na 20 lat (dziś już wiemy, że mielecka SSE będzie działać 2 lata dłużej). Obecnie, niemal trzy lata po półmetku funkcjonowania stref wiadomo już, że nie sprawdziły się negatywne prognozy pesymistów. Inwestorzy chętnie lokują swoje przedsiębiorstwa na terenach stref. Ponadto, przystąpienie do Unii Europejskiej, które początkowo wydawało się problemem, zmusiło władze kraju do ujednolicenia przepisów krajowych z prawem europejskim, a tym samym przyciągnęło jeszcze większą rzeszę zagranicznych inwestorów.
Podstawowym celem tworzenia specjalnych stref ekonomicznych było ożywienie rozwoju gospodarczego regionów opóźnionych gospodarczo, poprzez skierowanie tam strumienia inwestycji, a także poprawienie kondycji na rynku pracy poprzez zwiększenie zatrudnienia. Celem niniejszej pracy jest bliższe przyjrzenie się efektom funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem pierwszej ze stref, czyli SSE Euro – Park Mielec. Opracowanie to, jest próbą ukazania, do jakich lokalnych, jak również ogólnopolskich zmian społeczno – gospodarczych przyczyniły się strefy ekonomiczne. Pierwsza hipoteza badawcza zakłada, iż preferencje prawno – administracyjne stosowane w specjalnych strefach ekonomicznych są skutecznym narzędziem stymulowania inwestycji i tworzenia nowych miejsc pracy. Druga hipoteza badawcza zakłada, iż istnieje korzystny wpływ specjalnych stref ekonomicznych na rozwój społeczno – gospodarczy regionu1wyrażający się: spadkiem bezrobocia, wzrostem dochodów budżetowych powiatu i gminy Mielec, rozwojem przedsiębiorczości i usług towarzyszących poprzez efekt mnożnikowy.
