Realizacja zadań oświatowych w świetle źródeł ich finansowania na przykładzie Miasta i Gminy Stary Sącz

Abstract

Edukacja publiczna jest jednym z ważniejszych zadań, jakie postawione zostały jednostkom samorządu terytorialnego. Odgrywa ona ważną rolę polegającą na przygotowaniu do życia w społeczeństwie lokalnym jak i w państwie kolejnych pokoleń. Sfera edukacji obejmuje swym zasięgiem dzieci i młodzież, nauczycieli, pracowników administracji i obsługi oraz placówki oświatowe. Misja szkoły nie ogranicza się wyłącznie do przekazywania wiedzy i kształtowania umiejętności. Jej zadaniem jest przede wszystkim wychowanie młodego pokolenia w poczuciu odpowiedzialności za siebie i innych, wszczepienia wrażliwości i tolerancji, szacunku dla dorobku kulturowego. Szkoła powinna przygotować do prawidłowego wypełniania obowiązków rodzinnych, obywatelskich i zawodowych. Ponadto ma umożliwić sprostanie wyzwaniom współczesnej cywilizacji. Prawidłowa realizacja nałożonych ustawowo zadań na samorząd gminy, wymaga zagwarantowania odpowiednich środków finansowych. Przeprowadzona w okresie minionego dziesięciolecia reforma systemu szkolnictwa obowiązkowego, dotyczyła przekazania zadań oświatowych jednostkom samorządu terytorialnego oraz zdecentralizowania podstawowych funkcji systemu finansowania oświaty. Jednak w dalszym ciągu finansowanie tych zadań w dużym stopniu uzależnione jest od środków pochodzących z budżetu państwa, głównie w postaci subwencji oświatowej. Obecnie system podziału pieniędzy na prowadzenie szkół pomiędzy jednostki samorządu terytorialnego oparty jest na tzw. bonie oświatowym, co oznacza, że każdy uczeń "przynosi" jednostce samorządu terytorialnego konkretną kwotę, która powinna wystarczyć na opłacenie bieżących wydatków placówki oświatowej (w tym wynagrodzeń wraz z pochodnymi). Jednak od czasu przejęcia tych zadań organ prowadzący (samorząd gminy) corocznie boryka się z problemem niedofinansowania. Część oświatowa subwencji ogólnej przekazywana z budżetu centralnego nie odpowiada rzeczywistym kosztom funkcjonowania szkół. Samorząd gminy, przyjmując do wykonania zadania z zakresu oświaty powinien pamiętać, że głównym celem działalności jest zaspokajanie potrzeb mieszkańców oraz zapewnienie lokalnego rozwoju. Jest to zadanie bardzo trudne zważywszy na ograniczoność środków. Celem pracy jest analiza istoty i specyfiki finansowania zadań oświatowych na przykładzie Miasta i Gminy Stary Sącz.