Abstract:
Samorząd gminny zajmuje istotne miejsce w przemianach ustrojowo – gospodarczych. Po wprowadzeniu trójszczeblowego podziału zasadniczego podział terytorialny państwa w 1999 r., samorządy w Polsce stają się podmiotami władzy i gospodarzami na szczeblu gminnym, powiatu i województwa. Są one przez to podmiotami polityki na właściwym dla nich szczeblu i terenie działania. Posiadana przez nie osobowość prawna, mienie komunalne, odrębna administracja i własne finanse sprawia, że stały się one swoistymi podmiotami gospodarowania, podejmującymi decyzje na własny rachunek i na własną odpowiedzialność. Samorząd prowadzi więc działalność gospodarczą w sferze użyteczności publicznej, realizuje postawione przed nimi zadania, na które otrzymuje stosowne środki pieniężne, podejmuje decyzje administracyjne oraz wykonuje szereg funkcji interwencyjnych na miarę swoich potrzeb i możliwości. W niniejszej pracy poświęconej gospodarce finansowej samorządu terytorialnego zwraca się uwagę na fakt, że państwo nie ma monopolu na politykę finansową, chociaż ma ono decydujące znaczenie. Nie można bowiem monopolizować tego, co jest bowiem oczywistym prawem każdego, kto chce i może uprawiać politykę. Każdy, w tym także podmiot, jaki jest samorząd terytorialny, ma nie tylko prawo ale także obowiązek wykorzystywać wszechstronną wiedzę finansową swoich radnych, decydentów i pracowników, po to by realizować powierzone im zadania umiejętnie i skutecznie. W pracy podjęto próbę omówienia specyfiki finansów lokalnych, a w szczególności zagadnień dotyczących źródeł finansowania zadań gminnych i zasad ich realizacji. Dużo uwagi poświęcono na podstawowe narzędzia zarządzania gospodarką finansową gminy, jakim jest budżet gminy. Prawidłowo zaplanowany budżet pozwala realizować cele i działania władz gminy oraz stanowi ważne źródło informacji dla społeczeństwa.