Ocena praktyki funkcjonowania podatku od towarów i usług na przykładzie Urzędu Skarbowego w Nowym Sączu w latach 2005 - 2007

Abstract

Podatek od towarów i usług w Polsce powstał w wyniku zmian ustrojowych, które w istotny sposób wpłynęły na system gospodarczy i finansowy. Współcześnie jest on jednym z najważniejszych dochodów budżetu państwa, a jego udział w zasilaniu tego budżetu sięga kilkudziesięciu procent. Podatek od towarów i usług jest częścią ceny prawie każdego towaru, czy też usługi. Jako konsumenci płacimy ten podatek przy zakupach w sklepie – najczęściej nie zdając sobie nawet z tego sprawy. Jako przedsiębiorcy naliczamy go, pobieramy i odprowadzamy na rachunek urzędu skarbowego. Podatek ten nie jest polskim wynalazkiem. Obciąża on dostawę(sprzedaż) towarów i odpłatne świadczenie usług we wszystkich państwach Unii Europejskiej. We wszystkich krajach członkowskich ma prawie identyczną konstrukcję– obowiązują takie same zasady jego naliczania i zapłaty. Inne są w zasadzie tylko stawki. VAT to Value Added Tax, czyli mówiąc po polsku podatek od towarów i usług (dosłownie: podatek od wartości dodanej). Został uregulowany ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług1. Jego podstawowe cechy to: 1) równość- podatek dotyczy szerokiego kręgu podatników, którzy są nim obciążeni na równych zasadach, 2) powszechność- podatnikiem jest każdy, kto prowadzi działalność gospodarczą (z małymi wyjątkami), 3) wielofazowość- podatek pojawia się na każdym etapie obrotu (u producenta, hurtownika, detalisty) - każdy kolejny sprzedawca w łańcuszku sprzedawców i odbiorców nalicza ten podatek, ale nie od całego obrotu tylko od wartości dodanej. Podatnikami podatku od towarów i usług (dalej VAT)są przede wszystkim firmy. Od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej nastąpiła zmiana zasad opodatkowania podatkiem VAT wymiany handlowej pomiędzy podatnikami VAT w Polsce, a podatnikami zarejestrowanymi dla tego podatku w innych państwach Unii Europejskiej. Jest to ściśle związane ze zniesieniem granic celno – podatkowych pomiędzy Polską, a pozostałymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Natomiast podatnicy, którzy nie prowadzą handlu zagranicznego lub też osiągają wyłącznie obroty z państwami spoza Unii Europejskiej nie doświadczyli zmian w niniejszym zakresie. W odniesieniu do obrotu towarowego wewnątrz Unii Europejskiej pojęcia „import” i „eksport” zostały zastąpione nowymi pojęciami – „wewnątrzwspólnotowym nabyciem” i „wewnątrzwspólnotową dostawą”. Celem niniejszej pracy jest próba przedstawienia zakresu i roli podatku od towarów i usług z uwzględnieniem wpływu niejasnych przepisów na dochód budżetu państwa, a także udowodnienie na jej podstawie, że polskie przepisy dotyczące podatku VAT są niejasne dla petentów, a co za tym idzie pracownicy urzędów skarbowych mają nie lada problem, gdyż to oni mają największą styczność z podatnikami, a ich możliwości w zakresie ustanawiania, czy też zmieniania przepisów dotyczących podatku VAT są nieznaczne, a wręcz moŜna by rzec, że praktycznie ich nie ma.