Czy decyzje banku centralnego mają wpływ na inflację? Analiza danych o gospodarce Polski w latach 1999-2008

Abstract

Kwestie dotyczące polityki monetarnej stanowią istotną część dyskusji o polityce ekonomicznej prowadzonej przez instytucje publiczne, takie jak bank centralny. Zwiększanie podaży pieniądza w celu zaradzenia skutkom kryzysu i związany z nimi impuls inflacyjny uderzy najprawdopodobniej w momencie kiedy gospodarka zacznie wychodzić z kryzysu, dlatego skuteczność narzędzi znajdujących się w gestii banku centralnego jest z tego punktu widzenia niezwykle istotna. W tej pracy sprawdzony został statystyczny związek wysokości stopy referencyjnej ustalanej przez NBP z oczekiwaniami inflacyjnymi w Polsce w latach 1999-2008. Model regresji liniowej wskazuje na silne pozytywne powiązanie stopy referencyjnej i oczekiwań inflacyjnych, co wskazuje na to, że NBP zwiększa stopy procentowe by przeciwdziałać wzrostowi oczekiwań inflacyjnych. Jeden punkt procentowy wzrostu oczekiwań inflacyjnych powoduje wzrost stopy referencyjnej o ok.1,25 punktu procentowego. Co wskazuje na to, że dla osiągnięcia stabilizacji oczekiwań inflacyjnych, wymagana jest większa reakcja Rady Polityki Pieniężnej, niż wynika to z efektu Fishera (zwiększaniu się nominalnych stóp procentowych w okresie inflacji, dla utrzymania realnych stóp na tym samym poziomie). Jednocześnie inne czynniki uznawane za powiązane z oczekiwaniami inflacyjnymi takie jak: ceny ropy naftowej, kurs euro oraz średnie płace w sektorze przedsiębiorstw prywatnych okazały się niezwiązane z oczekiwaniami inflacyjnymi. Może to wynikać z faktu, że zmiany stóp procentowych są publicznie nagłaśniane, zaś pozostałe czynniki nie zaprzątają tak uwagi publicznej lub nie są bezpośrednio kojarzone z poziomem inflacji.