Percepcja postaw rodzicielskich a zachowania twórcze u osób w wieku dorastania

Abstract

Szybkość rozwoju współczesnego świata jest zaskakująca i wymaga od człowieka twórczości, aby mógł za nim nadążyć. Wielu psychologów i pedagogów upatruje źródła twórczości w rodzinie (Sołowiej, 1986; Biegajło, 2000). Celem pracy było zbadanie związku pomiędzy percepcją postaw rodzicielskich a zachowaniami twórczymi u osób w wieku dorastania. Sformułowano hipotezy zakładające, że percepcja właściwych postaw rodzicielskich współwystępuje z wysokim poziomem zachowań twórczych, natomiast percepcja niewłaściwych postaw współwystępuje z wysokim poziomem zachowań odtwórczych. Do zbadania zakładanych związków użyto kwestionariuszy: KANH-I autorstwa S. Popka oraz SPR wersja dla młodzieży autorstwa M. Plopy. W badaniu wzięło udział 120 dziewcząt i 120 chłopców w wieku 16-17 lat. Uzyskane wyniki potwierdziły istnienie związku między percepcją postaw rodzicielskich a zachowaniami twórczymi u młodzieży. Hipotezy szczegółowe zyskały częściowe potwierdzenie w wynikach przeprowadzonych badań. Postawy matki takie jak nadmierne wymaganie, ochranianie i niekonsekwencja współwystępują z konformizmem i ogólnie z postawą odtwórczą. Postawa ochraniająca matki ma związek także z zachowaniami algorytmicznymi, heurystycznymi i postawą twórczą. Postawa akceptacji matki wobec córek współwystępuje z ich zachowaniami algorytmicznymi, natomiast u synów łączy się z nonkonformizmem i ogólnie z postawą twórczą. W przypadku ojców, ich postawy akceptacji i zachęcania do autonomii współwystępują z zachowaniami heurystycznymi u córek. Postawa ochraniająca ojca ma związek z zachowaniami algorytmicznymi u synów.

The speed of development of the present world is surprising and it requires from people creativity in order to be up to date. Many psychologists and teachers can see sources of creativity in family. The purpose of the work was to research the connection between the perception of parental attitudes and creative behavior among adolescents. The hypothesis which were written assumed that the perception of the appropriate parental attitudes is correlated with a higher level of creative behavior, however the perception of inappropriate parental attitudes is correlated with a higher level of reconstructive behavior. The following questionnaires were used to research assumed relations: KANH-I worked out by S. Popka and SPR version for young people created by M. Plopy. 120 girls and 120 boys at the age of 16-17 took part in the research. The obtained results confirmed the relationship between the perception of parental attitudes and creative behavior among adolescents. Detailed hypothesis gained partial confirmation in the results of this research. Mother’s attitudes such as the exaggerated requirement, protecting and inconsistency coexist with the conformism and generally with the imitative attitude. Mother’s protective attitude is also correlated with algorithmic and heuristic behavior and the creative attitude. Mother’s accepting attitude towards daughters is connected with their algorithmic behaviors, however towards sons is combined with the non-conformism and generally with the creative attitude. In case of fathers, their attitude of acceptation and motivating to autonomy coexist with heuristic behaviors at daughters. Father’s protective attitude is correlated with algorithmic behaviors at sons.