Marzec 68 w Polsce: próba zrozumienia przyczyn

Abstract

Podjęcie tematyki Marca ‘68 jest zadaniem dość trudnym i wymagającym dokładnego zapoznania się z literaturą. Niezwykle cenne okazały się tu książki: Piotra Osęki Marzec 68, jak również szczegółowa praca Janusza Eislera, uchodzącą za „biblię marca 68”. Niewątpliwie pozycje te stanowią bazę wyjściową do próby opisu wydarzeń marcowych. Trzecią publikacją, wartą uwagi i będącą niejako uzupełnieniem poprzednich, stała się praca Dariusza Stoli – Kampania antysyjonistyczna, skupiająca się głównie na mechanizmach i charakterze marcowej nagonki. Po zapoznaniu się z tymi książkami, należało skupić się na poszukiwaniu szczegółowych materiałów dotyczących ściśle wybranego obszaru marca. W tym miejscu bardzo pomocna okazała się książka z dokumentami źródłowymi pt. Opozycja wobec rządów komunistycznych w Polsce 1956-1976. Z tego zbioru pochodzą odpowiednie cytowane fragmenty rezolucji studenckich, a także pewne treści listu Kuronia i Modzelewskiego do partii, wykorzystane w podrozdziale dotyczącym stylu myślenia pokolenia Marca. Opisując Marzec 68, można dostrzec i lepiej zrozumieć specyfikę systemu politycznego PRL. Systemu zorganizowanego wokół biurokratycznej struktury, uporządkowanej według hierarchicznych reguł na czele których stoi funkcja I sekretarza PZPR. Ponadto sam kontekst Marca, pokazuje jak w warunkach kryzysu politycznego, działa styk państwo-aparat propagandowy. Marzec 68, jest znakomitym przykładem pozwalającym zrozumieć siłę interakcji partia-społeczeństwo. Odwołanie się w momencie kryzysu społeczno-politycznego do zmanipulowanego społeczeństwa, daje władzy potrzebne poparcie do umocnienia własnej pozycji i uzyskanie legitymacji na dalsze panowanie.