Percepcja postaw rodzicielskich a samoocena u młodzieży

Abstract

Samoocena jest jednym z ważnych czynników regulujących społeczne funkcjonowanie każdego człowieka, jest także niezbędna, aby dokonywać porównań własnego zachowania z zachowaniem innych ludzi, a tym samym odróżnić siebie od reszty społeczeństwa i stworzyć obraz własnej osoby. Szczególne znaczenie w ukształtowaniu obrazu samego siebie przypisuje się postawom rodziców oraz stosowanym przez nich stylom wychowawczym. Celem pracy było przeanalizowanie związków pomiędzy samooceną młodzieży, a jej percepcją postaw rodzicielskich swych matek i ojców. Realizowanym programem badawczym objętych zostało 150 uczniów szkół ponadgimnazjalnych w tym 75 dziewcząt i 75 chłopców uczęszczających do III klas Liceum Ogólnokształcącego. Do badania wykorzystano Wielowymiarowy Kwestionariusz Samooceny autorstwa E. J. O'Briena i S. Epsteina oraz M. Plopy Skalę Postaw Rodzicielskich w wersjach ujmujących postawę matki i ojca. Analiza statystyczna danych empirycznych wykazała istotne statystycznie różnice w zakresie percepcji postaw rodzicielskich zarówno matek jak i ojców przez młodzież o niskim i wysokim poziomie samooceny. Dzieci z wysoką samooceną w porównaniu z dziećmi z niską samooceną postrzegają swoich rodziców jako bardziej akceptujących, pozwalających im w większym stopniu na własną autonomię, jednocześnie mniej wymagających i konsekwentnych. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdziły przyjęte hipotezy i wskazują na obecność istotnych związków pomiędzy postawami rodziców, a ogólną samooceną ich dzieci, oraz jej poszczególnymi wymiarami.

Self – esteem is an important factor controlling the social functioning of each individual. It is also necessary in order to compare one’s own behavior with the behaviors of others, and thereby distinguish oneself from the rest of the society and create an image of one’s own person. Particular significance in the shaping of this image of oneself is attached to the attitudes of parents and the parenting styles which they apply. The purpose of the MA thesis was an analysisof the relationship between selfesteem in teenagers and their perception of the parenting attitudes of their mothers and fathers. The research program performed covered 150 high school students: 75 girls and 75 boys from the third grades of general secondary schools. The examination was based on the Multidimensional Self-Esteem Questionnaire by E. J.O'Brien and S. Epstein and the Parenting Position Scale by M. Plopa, in versions considering the role of mothers and fathers. Statistical analysis of the empirical data revealed statistically significant differences in the perception of the parenting attitudes of both mothers and fathers by young people of high and low self-esteem. Children with high self-esteem, in comparison to children with low self-esteem, tend to perceive their parents as more accepting, allowing of a greater degree of autonomy, and at the same time less demanding and consistent. The results of the study confirmed the hypotheses adopted and indicate the presence of a significant relationship between the attitudes of parents and the general self-esteem of their children, also in its individual measurements.