Feminizm w Polsce

Abstract

Feminizm jest dość obszernym i niejednorodnym ruchem społecznym, jednak wszystkie jego nurty posiadają wspólną cechę: przekonanie o upośledzeniu społecznym kobiet i konieczności zlikwidowania odpowiedzialnych za nie mechanizmów. Autorka Słownika teorii feminizmu Maggie Humm twierdzi, że: „Ogólnie feminizm jest ideologią wyzwolenia kobiet, bowiem istotą wszelkich nurtów feminizmu jest przekonanie, że kobieta cierpi niesprawiedliwość z powodu własnej płci”. Feminizm „pierwszej fali”, charakteryzujący ruch kobiecy lat 1880-1920, oznaczał postawy zaangażowania w działalność mającą na celu prawne, ekonomiczne, zawodowe, edukacyjne i obyczajowe równouprawnienie kobiety. Mimo zwycięstwa feministek i przyznaniu kobietom jednakowych z mężczyznami praw – do dziecka, pracy, edukacji, głosowania – ruch feministyczny nie uległ rozpadowi. Okazało się bowiem, że samo ustawodawstwo nie wystarcza do zmiany rzeczywistości, a na polu równości płci jest jeszcze wiele do zrobienia. Tak zwana „druga fala feminizmu”, jaka narodziła się w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Niemczech pod koniec lat sześćdziesiątych, ominęła Polskę z powodu odmienności polskiej sytuacji politycznej. Jednakże, jak twierdzi Bożena Umińska, „nie omija jej trzecia fala, bardziej teoretyczna, mniej upolityczniona, bardziej zaangażowana w działania kulturowe niż w społeczno-polityczne”. Głównym celem pracy jest zarówno uchwycenie najważniejszych i najbardziej aktualnych wątków teorii feministycznych w Polsce, jak również udowodnienie tezy, że celem ruchu i myśli feministycznej nie jest bynajmniej uprzywilejowanie kobiet poprzez zagwarantowanie im specjalnych praw kosztem ograniczenia praw mężczyzn. Z punktu widzenia samych feministek, ich działania winny doprowadzić do takiej sytuacji, w której płeć przestaje odgrywać jakąkolwiek rolę w sferze publicznej, politycznej oraz kulturowej, nie stanowiąc powodu do odmiennego traktowania czy dyskryminacji. Punktem wyjścia do tego zadania jest rozpoznanie najistotniejszych problemów dotykających kobiety w Polsce i zaprezentowanie feministycznego podejścia do tych kwestii, co też uczyniono w niniejszej pracy.