Charakter i specyfika polskiego rynku fuzji i przejęć przedsiębiorstw

Abstract

Fuzje i przejęcia są od dawna wykorzystywaną opcją strategiczną przedsiębiorstw działających w gospodarce rynkowej. Ostatnio obserwuje się znaczne nasilenie tych działań w krajach wysokorozwiniętych, zarówno pod względem ilości transakcji, jak i ich wartości. Trwająca obecnie fala fuzji i przejęć rozpoczęła się w połowie lat dziewięćdziesiątych i nic nie wskazuje na jej rychłe zakończenie. Za tendencjami światowymi podąża również Polska, która wciąż znajduje się w trakcie transformacji od gospodarki centralnie planowanej do rynkowej. Przedsiębiorstwa działające w naszym kraju podlegają już zasadniczo takim samym regułom gry, jak firmy funkcjonujące w krajach wysokorozwiniętych. Rozwój gospodarczy w Polsce wiąże się więc z nasileniem procesów fuzji i przejęć, które zarazem stają się coraz bardziej złożone i różnorodne. Jednak fuzje i przejęcia przedsiębiorstw w naszym kraju posiadają szereg cech specyficznych, odróżniających je od modeli występujących na dojrzałych rynkach. Wiążą się one często z takimi procesami jak prywatyzacja czy inwestycje zagraniczne. Fuzje i przejęcia w Polsce są sposobem nie tylko na przetrwanie i sprostanie zmianom, ale także na wzrost, rozwój oraz sukces rynkowy przedsiębiorstw. Fuzje i przejęcia są powiązane z całą grupą działań pokrewnych, z zakresu restrukturyzacji i kontroli nad przedsiębiorstwami oraz zmian w strukturze własności. Są też działaniami niezwykle złożonymi, niosącymi ze sobą zarówno szanse dla podmiotów biorących w nich udział, jak i zagrożenia, w przypadku, gdy połączenie zakończy się niepowodzeniem. Z pewnością są jednak zjawiskiem wartym tego, aby przyjrzeć mu się bliżej. Należy wspomnieć, że dostępna w Polsce literatura dotycząca fuzji i przejęć przedsiębiorstw opiera się w większości na pozycjach zagranicznych, szczególnie amerykańskich i brakuje w niej odniesienia do warunków polskich. Lukę tę starają się jednak nadrabiać autorzy artykułów drukowanych w rodzimych czasopismach. Celem niniejszej pracy jest próba scharakteryzowania polskiego rynku fuzji i przejęć przedsiębiorstw w kontekście zjawisk występujących w gospodarkach krajów wysokorozwiniętych. Szczególnie istotnym tutaj wydaje się wykazanie specyfiki polskiego rynku przejmowania kontroli, uchwycenie jego cech charakterystycznych oraz perspektyw dalszego rozwoju.