Kultura organizacyjna a patologie w miejscu pracy - stres, wypalenie zawodowe, pracoholizm na przykładzie środowiska nauczycieli Zespołu Szkół Elektrycznych w Nowym Sączu

Abstract

Celem niniejszej pracy jest próba określenia przyczyn i skali zjawiska zachowań patologicznych w środowisku pracy. W kryzysie, gdy utrata zatrudnienia wywołuje szczególnie silny strach, zjawiska szykanowania, obarczania obowiązkami ponad miarę, rywalizacji i pracoholizmu stają się jeszcze powszechniejsze. Również stres zawodowy przybiera na sile powodując coraz powszechniejsze w pewnych grupach zawodowych zjawisko wypalenia. Obszar samodzielnych badań obejmuje problematykę stresu, wypalenia zawodowego, pracoholizmu i zachowań nieasertywnych w środowisku nauczycieli Zespołu Szkół Elektryczno-Mechanicznych w Nowym Sączu. Wyniki badań wykazały, że głównymi stresorami u nauczycieli jest niski status ekonomiczno-społeczny, przeciążenie programów nauczania oraz pełne napięć i rywalizacji stosunki w zespołach nauczycielskich, natomiast podłożem wypalenia zawodowego nauczycieli jest zbytnia eksploatacja siły w dawaniu siebie innym, wynikająca z porównywania swoich osiągnięć z obowiązującymi standardami. Zachowaniom patologicznym sprzyja panująca w szkolnictwie silna hierarchiczna kultura organizacyjna.

This paper attempts to identify the causes and scale of pathological behaviour at workplace. In the times of world crisis, when a possibility of losing a job is an especially threatening one for all workers, the cases of persecution, overload of duties, rivalry and workaholism have become more and more common. Also, the increasing stress at work has led to more and more people suffering from burnout. Independent studies that were carried out embraced the issue of stress, professional burnout, workaholism and non-assertive behaviour in the environment of teachers at Schools Complex of Electrical and Mechanical Engineering in Nowy Sącz. The results of the study showed that the main stressors when it came to teachers were their low economic and social status, overloaded curriculum and relationships between groups of teachers full of tension and rivalry, whilst the underlying cause of the teachers’ burnout was an obsessive urge to give the best of oneself to others that resulted from comparing one’s achievements with standard expectations. A strong hierarchic organisational culture of schools was conducive to pathological behaviours.