Weksle i czeki jako instrumenty rozliczeniowe w obrocie gospodarczym na przykładzie Banku Pekao S.A.

Abstract

Czeki i weksle należą do najbardziej powszechnych i najstarszych form rozliczeń pieniężnych dostępne wszystkim zainteresowanym. Ustawodawstwo wekslowe, jak i czekowe mają w Polsce długą tradycję. Nawiązują one do trzech konwencji genewskich o wekslach i czekach, ratyfikowanych przez Polskę w latach trzydziestych. Podstawę do wykorzystania czeków i weksli w naszych stosunkach gospodarczych daje ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo czekowe i Prawo wekslowe. Zawarte w niej rozwiązania dostosowane są do uchwalonych w Genewie w 1931 r. trzech konwencji międzynarodowych, analogicznych do konwencji z zakresu prawa wekslowego, a więc dotyczących jednolitej ustawy czekowej, uregulowani pewnych kolizji ustaw w przedmiocie czeków oraz opłaty stemplowej (skarbowej). Przystąpienie Polski do powyższych konwencji było wyrazem potrzeby uczestniczenia w światowym obrocie gospodarczym, bo bez takich instrumentów jak czek nie sposób partycypować w międzynarodowym handlu. Jako instrument rozliczeniowy czek związany jest z funkcjonowaniem banków ponieważ trasatem, na którego wystawia się go, może być tylko bank. Pomiędzy bankiem, a wystawcą czeku zawarta jest umowa upoważniająca wystawcę do rozporządzania za pomocą czeków środkami pieniężnymi zgromadzonymi u trasata. Umożliwia to wystawcy czeków dokonywanie za ich pośrednictwem rozliczeń, kiedy bank realizuje wystawione na niego czeki. Uniwersalny charakter czeku i weksla sprawia, że może być swobodnie wykorzystywany zarówno do rozliczeń gotówkowych jak i bezgotówkowych. Charakter czeku jako środka rozliczeniowego przesądza, że powinien podlegać bardzo surowemu reżimowi prawnemu, tzn. takiemu który jest w stanie wymóc na wystawcy roztropne posługiwanie się nimi. Głównym celem pracy o czekach i w wekslach było ukazanie jak funkcjonują w obrocie gospodarczym. Celem badań było szerokie ujęcie tego zagadnienia w oparciu o dwie ustawy prawne „Prawo wekslowe i Prawo czekowe” oraz wykazanie, że ta forma rozliczeń jest niezbędna w gospodarce i handlu.