Stosunki rosyjsko-serbskie od XIX wieku do czasów współczesnych

Abstract

Niniejsza praca poświęcona jest specyfice relacji pomiędzy Rosją a Serbią. Rozważam tu zarówno aspekt ideologiczny, historyczny jak i ekonomiczny. Przedstawiam tradycyjnie zażyły charakter stosunków rosyjsko-serbskich, wyodrębniając szereg rzekomych „sojuszy pisanych cyrylicą”, zintensyfikowanych w XIX w. i pojawiających się po czasy współczesne. Swe badania rozpoczynam, nie bez powodu, od wieku XIX. W tym właśnie czasie Rosja, inspirowana ideą „Trzeciego Rzymu” oraz nośnymi hasłami słowianofilstwa i panslawizmu, kreuje się na obrończynię prawosławnych braci Słowian, której misją jest wyzwolenie i jednoczenie pod berłem carskim Słowian cierpiących ucisk innowierców. By w pełni nakreślić problem, zdecydowałam się zestawić ideologię „wspólnych korzeni” z faktami wojennymi, by precyzyjniej ukazać intencje i ich ewentualne następstwa. Na szczególną uwagę w rozważaniach nad ideologiami obecnymi na serbskim gruncie zasługuje także nurt polityczny z elementami nurtu kulturowego, oświatowego i filozoficznego, jakim był jugoslawizm. Argumentem potwierdzającym zasadność zajęcia się tym problemem jest także fakt, iż idea jugosłowiańska, była w rzeczywistości sumą kilku nurtów politycznych funkcjonujących na ziemiach południowosłowiańskich, a co szczególnie istotne dla mojej pracy, zawierała pewne elementy zarówno słowianofilstwa rosyjskiego, jak i zakorzenionego wśród Serbów panserbizmu.