Wyrównywanie szans na rynku pracy osób dotkniętych i zagrożonych wykluczeniem społecznym – analiza problemu w skali kraju i na przykładzie tarnowskiego rynku pracy

Abstract

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie szczególnej sytuacji, w jakiej osoby wykluczone społecznie i zagrożone takim wykluczeniem znajdują się na rynku pracy oraz zaprezentowanie zadań na rzecz aktywizacji i zatrudnienia osób zaliczanych do grup defaworyzowanych realizowanych przez państwo, a także instytucje i podmioty, których działalność koncentruje się wokół problemów społecznych. Wśród tych ostatnich, szczególną uwagę w pracy zwrócono na rolę urzędów pracy i ośrodków pomocy społecznej. W szczególności w pracy sformułowano i poddano weryfikacji hipotezy, które można określić następująco: • Miejsce zajmowane na rynku pracy bardzo wyraźnie decyduje o warunkach bytu i pozycji społecznej jednostki, stąd bezrobocie stanowi najistotniejszy generator ubóstwa i marginalizacji społecznej. • Grupy defaworyzowane na polskim (i lokalnym – tarnowskim) rynku pracy: bezrobotni do 25 roku życia, długotrwale bezrobotni, kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka, bezrobotni powyżej 50. roku życia, bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych, bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18. roku życia, bezrobotni, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia, a także bezrobotni niepełnosprawni, są zatem szczególnie zagrożone wykluczeniem społecznym. • Stworzenie systemu instytucji i instrumentów skutecznie i trwale wiążących te grupy z rynkiem pracy jest równocześnie gwarancją ich inkluzji społecznej. Z przeprowadzonej analizy wynika, że wykluczenie społeczne jest procesem lub stanem postrzeganym jako niepożądany. Jednostka społecznie wykluczona w dotkliwy sposób odczuwa pozostawanie poza „pełnowartościową” częścią społeczeństwa. Na proces wykluczenia społecznego składa się wiele czynników. Można też wyróżnić pewne grupy społeczne, które w szczególny sposób narażone są na wykluczenie lub procesowi takiemu już podlegają. Stan, w jakim dana jednostka się znajduje nie jest jednak ostateczny. Poprzez stosowne działania samej jednostki oraz odpowiednią pomoc ze strony instytucji zewnętrznych i systemów pomocy, istnieje duża szansa na zmianę niepożądanego stanu.