Islam a demokracja. Możliwości budowy demokracji na przykładzie Turcji i Iranu

Abstract

Rządy wielu reżimów niedemokratycznych kreują instytucje w taki sposób, by przypominały demokracje. Praca ta ma na celu pokazanie różnic pomiędzy modelową demokracją, a modelem państwa islamskiego. Ujawni te elementy w konstrukcji zarówno państwa, jak i społeczeństwa, które sprawiają, że państwo oparte o islam, bez reinterpretacji zasad Koranu, nie może być demokracją, a zatem można sformułować tezę, że islam nie sprzyja budowie demokracji. Instytucje państwowe mogą pozornie wydawać się demokratyczne, nie są nimi jednak ze względu na specyficzny rozdział władzy, która w całości ma należeć do Boga. W konsekwencji zaobserwować można specyficzną formę rządów teokratycznych, co zostanie pokazane na przykładzie Iranu. Również społeczeństwo jest budowane w oparciu o zupełnie inne wartości niż społeczeństwa demokratyczne. Religia nie jest, jak w krajach Zachodu, dobrowolnym wyborem człowieka, ale staje się narzędziem przymusu i kontroli społecznej. To sprawia, że społeczeństwo nie jest „ludem” w rozumieniu demokratycznym. Do przedstawienia analizy funkcjonowania państwa islamskiego wybrano Turcję oraz Iran. Wybór tych dwóch państw spowodowany jest chęcią pokazania różnic pomiędzy państwem sunnickim, a państwem szickim. Według wielu obserwatorów ścieżki Turcji i Iranu stanowią możliwą drogę dla pozostałych państw regionu. Tym samym państwa te mogą stać się wzorem dla innych państw islamskich. Z tego powodu warto rozważyć systemy obu państw.