Szara strefa – określenie rozmiarów. Podejście bezpośrednie i pośrednie

Abstract

W pracy oparłam się na publikacjach dotyczących szarej strefy jak i badaniach bezpośrednich zleconych przez Komisję Europejską w ramach działania Eurobarometru. Większość opracowań dotyczących omawianego tematu koncentruje się na przyczynach, czynnikach sprzyjających rozwojowi oraz konsekwencjach szarej strefy. Wykorzystując literaturę polsko i anglojęzyczną w pracy podjęłam próbę kompleksowej analizy i szacunku szarej strefy. Szara strefa, jak pokazują badania bezpośrednie, jest zjawiskiem powszechnym we wszystkich krajach Unii Europejskiej. W ujęciu średnim, prawie ¼ mieszkańców jest w jakiś sposób powiązana z gospodarką nierejestrowaną. Praca niejawna świadczona przez osoby prywatne jest w wysokim stopniu tolerowana społecznie w większości krajów. Jest to dosyć dziwne, zwłaszcza, że działalność firm w szarej strefie jest o wiele mniej akceptowana społecznie. Zjawisko szarej strefy w Polsce jest heterogeniczne w stosunku do grupy krajów takich jak Czechy, Węgry, Słowacja, czy kraje południowej Europy - Grecja, Słowenia, Włochy, Portugalia, Hiszpania, w których przeciętne w skali europejskiej rozmiary państwa towarzyszą przeciętnej lub niskiej jakości sektora publicznego i zróżnicowanym (średnimi lub wysokimi) rozmiarom szarej strefy. Celem mojej pracy było oszacowanie rozmiarów „szarej strefy” w Polsce w roku 2007 uzasadnione brakiem wiarygodnych szacunków wielkości tego zjawiska. Wychodząc od metod pieniężnych, określony został model popytu na gotówkę, za pomocą którego, określiłam rozmiar szarej strefy w Polsce. Dla roku 2007 oszacowanie szarej strefy wyniosło 27,3407% Produktu Krajowego Brutto, co potwierdziło tezę o powszechnym zjawisku gospodarki ukrytej, stanowiącym znaczny procent PKB. Walka z szarą strefą powinna obejmować zmniejszenie ingerencji państwa w gospodarkę,obniżanie podatków i upraszczanie systemu podatkowego oraz wzmacnianie instytucji państwowych uprawnionych do kontroli szarej strefy.