Percepcja postaw rodzicielskich a egocentryzm u młodzieży

Abstract

Obecne pokolenie adolescentów uznawane jest za egocentryczne i skupione na sobie (Krzyżaniak-Gumowska i Matuszewska, 2013), w literaturze podawane są różne przyczyny tego stanu rzeczy. Wielu badaczy (Roe, 1957; Ziemska, 1979; Plopa, 1983b, 2011) uznaje, że środowisko rodzinne jest miejscem kształtowania cech i zachowań, a interakcja dziecko-rodzic jest niezwykle istotna dla przebiegu całego życia człowieka. Z tego względu przedmiotem pracy było wykrycie związku jaki występuje pomiędzy percepcją postaw rodzicielskich a poziomem egocentryzmu adolescencyjnego i jego wymiarów u młodzieży. Dokonane teoretyczne analizy możliwych związków między zmiennymi stanowiły podstawy dla przeprowadzenia badań. Badania przeprowadzone zostały na grupie 252 uczniów klas licealnych w wieku od 15 do 18 lat. Celem zweryfikowania hipotez badawczych wykorzystano metody: Skalę Postaw Rodzicielskich w opracowaniu M. Plopy w osobnych wersjach dla spostrzeganego zachowania matki i osobną dla ojca, a do pomiaru egocentryzmu Skalę Egocentryzmu Adolescencyjnego D. Enrigta (AES) oraz narzędzia stworzone przez D. Lapsleya: Nową Skalę do Pomiaru Wyobrażonej Publiczności (NIAS) i Nową Skalę do Pomiaru Osobistego Mitu (NPFS). Analiza przeprowadzonych testów t-studenta dla grup skrajnych w zakresie postaw wskazuje na to, że u osób spostrzegających swoich rodziców jako w wysokim stopniu nadmiernie wymagających lub doświadczających od swojego ojca w większym stopniu zmienności w postępowaniu wychowawczym, występuje wyższy poziom egocentryzmu. Rezultaty potwierdziły, że występują istotne związki pomiędzy doświadczanymi od rodziców postawami, a poziomem egocentryzmu i jego wymiarów.

The current generation of adolescents is considered as egocentric, self-focused and psychological literature provides the causes of this state. It is widely acknowledged that the family environment shapes adolecents traits and behaviours and transactions between the parent- child is crucially important during the course of the life span. As such, the primary interest of the current study was to investigate if there is a relationship between perception of parental attitudes and the level of egocentrism and its aspects among youth. The empirical analyses were conducted on a group of 252 high school students between 15 -18 years of age. To verify the hypotheses the following methods were used: Parental Attitudes Scale by M. Plopa separate for the mother and father. To more broadly assess the level of egocentrism used Adolescent Egocentrism – Sociocentrism Scale by R. Enright, New Imaginary Audience Scale (NIAS) and New Personal Fable Scale (NPFS) by D. Lapsley. The emergent findings indicated that adolescents who perceived their parents as highly demanding as well as inconsistent discipline from the father had a higher level of egocentrism. The results confirmed that there is an important relationship between the perception and experience of parental attitudes by adolescents and their level of egocentrism and its aspects.