Praktyka praw człowieka a praktyka dyplomatyczna

Abstract

Niespełna 50 lat po proklamowaniu Powszechna Deklaracja Praw Człowieka stała się kamieniem węgielnym wszelkich działań na rzecz obrony praw człowieka. To za sprawą Deklaracji pojęcie godności - źródła praw człowieka weszło na trwałe do języka współczesnego prawa międzynarodowego i konstytucyjnego. Przyjęcie przez rząd Cartera kryterium przestrzegania praw człowieka jako istotnej przesłanki polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych bardzo wzmocniło znaczenie tej koncepcji w polityce międzynarodowej. W tym okresie prawa człowieka przestały być tylko ideologią świata demokratycznego, stanowiącą odpowiedź na wyzwanie komunizmu. Konsekwentne podtrzymywanie doktryny przez rząd Regana przyczyniło się niewątpliwie do wzrostu wiary w jej sens praktyczny i skutecznie dezawuowało ideologię komunistyczną. Natomiast od czasu upadku systemu komunistycznego znów widać niekonsekwencję w stosunku polityki międzynarodowej do praw człowieka. Z jednej strony daje się zaobserwować cyniczne wręcz ich podporządkowanie interesom ekonomicznym, z drugiej zaś prowadzone są działania instytucjonalizujące i wzmacniające sankcje w przypadku drastycznego łamania tych praw. Kryzys kosowski uzewnętrznił, że formuje się nowy ład międzynarodowy i ukazał to z jakże wielką nadzieją. Ale jednocześnie mamy do czynienia z innym kryzysem - z kryzysem czeczeńskim - w związku z którym znów słyszymy o zasadzie równowagi potęg, jakbyśmy powracali do starego sposobu myślenia. Kryzys ten aktualizuje pytanie: czy zasady polityki są ponad porządkiem moralnym. W niniejszej pracy zostaną omówione: geneza i rozwój nowoczesnych kodyfikacji praw człowieka. Szczególna uwaga będzie zwrócona na Powszechną Deklarację Praw Człowieka wobec jej przełomowego znaczenia w tym względzie. Przedstawiono reakcję Organizacji Narodów Zjednoczonych na gwałcenia praw człowieka w Tybecie, Kosowie i Czeczenii.