Percepcje postaw rodzicielskich a style tożsamości u młodzieży

Abstract

Niniejsza praca ma charakter teoretyczno - empiryczny. Podjęty problem badawczy skoncentrowany jest na analizie zależności zachodzących pomiędzy percepcją postaw rodzicielskich a stylem tożsamości u młodzieży. Badaniami objęto grupę 226 uczniów uczęszczających do szkół ponadgimnazjalnych na terenie Nowego Sącza oraz Limanowej. W celu weryfikacji postawionych hipotez zastosowano następujące metody badawcze: Skalę Postaw Rodzicielskich autorstwa M. Plopy oraz Inwentarz Stylów Tożsamości opracowany przez M. Berzonsky’ego. Zgromadzony materiał empiryczny przedstawiono za pomocą analizy psychologicznej i statystycznej. Z przeprowadzonych analiz wynika, że spostrzegane przez dorastające dzieci postawy rodzicielskie mają istotny związek z kształtowaniem się ich stylów tożsamości. Ponadto, młodzież różniąca się w zakresie nasilenia poszczególnych stylów tożsamości charakteryzuje odmienny sposób percepcji postaw rodzicielskich. Co więcej dorastające dzieci doświadczające niepożądanych postaw rodzicielskich, rozwijają w sobie dyfuzyjno-unikowy styl tożsamości. Zrealizowany program badawczy dostarczył wyników, które posiadają zarówno wartość poznawczą, jak i aplikacyjną. Stwierdzone powiązania mogą być wykorzystane w planowaniu programów psychoprofilaktycznych oraz edukacyjnych, jak również w pracy z rodzicami, gdzie wskazanie będzie na rolę środowiska oraz postaw rodzicielskich w procesie kształtowania się tożsamości osobowej.

This paper is both theoretical and empirical. The research focuses on the analysis of the interrelations between the perception of parental role models and identity styles among adolescents. The research sample comprises 226 secondary school pupils in the area of Nowy Sącz and Limanowa. In order to verify the hypotheses formulated by the author of this paper, the following research methods have been applied: Parental Role Model Scale by Mieczysław Plopa, and Identity Style Inventory by Michael D. Berzonsky. The empirical material has been analyzed psychologically and statistically. The analyses show that there exists a significant interrelationship between the parental role models as perceived by adolescents and their identity processing style. Furthermore, adolescents who differ within the range of individual identity styles perceive parental role models differently. What is more, growing children who experience negative parental role models develop a diffuse-avoidant identity style. The research results are both of cognitive and of application value. The interrelations that have been observed in the study can be applied in planning psycho-prevention programs and in educational programs, as well as in work with parents where the role of the environment and of parental role models are major determinants in the process of shaping personal identity.