Analiza i ocena lokalnego systemu oświaty na przykładzie Gminy Miasta Tarnowa

Abstract

Decentralizacja państwa w zakresie kompetencji i zadań stworzyła przed samorządami nowe możliwości, również w zakresie edukacji. To samorząd decyduje o obliczu i kształtowaniu rodzimej oświaty poprzez zestaw instrumentów prawnych, ekonomicznych, administracyjnych. W opinii autora, w dobie gospodarki wolnorynkowej, ważne jest dążenie do urynkowienia edukacji. Uzależnienie się szkolnictwa od proponowanych na rynku miejsc pracy powoduje dobrą zależność i efektywność we współpracy szkoła - firma. Tylko model edukacyjny w formie wolnego rynku daje szansę rozwoju oświaty, zarówno od strony dydaktycznej jak i naukowej. Jedyną szansą dla zneutralizowania skutków zwolnień pracowników oświaty, w tym głównie nauczycieli jest głęboka reforma istniejącej sieci szkół oraz stworzenie alternatywnych form nauki, w której obciążenia będzie ponosiło społeczeństwo. Celem pracy jest przedstawienie sytuacji tarnowskiej oświaty ze szczególnym uwzględnieniem analizy wydatków budżetowych i uwarunkowań wpływających na możliwości wprowadzenia bonu oświatowego. Aby powyższy cel zrealizować podjęto szereg problemów natury teoretycznej i praktycznej związanych z problematyką finansowania oświaty. Wyjaśniono i zdefiniowano podstawowe kategorie związane z systemem finansów publicznych w Polsce. Przedstawiono formy organizacyjne jednostek sektora finansów publicznych oraz zaprezentowano organizacje i zasady rachunkowości budżetowej. Omówiono klasyfikację dochodów i wydatków budżetowych. Klasyfikacja ta jest charakterystyczna dla sfery finansów publicznych. Na podstawie tej klasyfikacji zaprezentowano planowanie budżetu jednostki budżetowej. Dla uwidocznienia wzrastających problemów związanych z wydatkami oświatowymi w mieście Tarnowie przedstawiono strukturę tych wydatków na tle pozostałych wydatków w budżecie Gminy Miasta Tarnowa. Zaprezentowano specyfikę tarnowskiej oświaty w podziale na zadania gminne i powiatowe, z uwzględnieniem podstawowych wskaźników oświatowych (liczba uczniów, oddziałów, etaty kalkulacyjne nauczycieli oraz pracowników administracji i obsługi). Opisano wysokość i strukturę wydatków oświatowych, subwencji oświatowej oraz wysokość zaangażowanych przez Gminę Miasta Tarnowa środków budżetowych na realizację zadań oświatowych. Na przykładzie Szkoły Podstawowej nr 19 w Tarnowie zanalizowano budżet, zmiany demograficzne i strukturę zatrudnienia pod względem stopni awansu zawodowego. Poddano analizie możliwość wprowadzenia bonu oświatowego z przedstawieniem wad i zalet tego narzędzia. Przedstawiono propozycje zmian organizacyjnych i prawnych związanych z poprawą sytuacji finansowej oświaty.