Indyjsko - pakistański spór o Kaszmir jako przykład współczesnego sporu międzynarodowego

Abstract

Problem konfliktów międzynarodowych i bezustannie toczących się walk narodowowyzwoleńczych jest szeroko poruszany w dzisiejszych czasach. Opinia publiczna za pośrednictwem mediów coraz częściej interesuje się łamaniem praw człowieka i narodów. Problemy te są szeroko podejmowane nie tylko przez prawników, politologów czy polityków ale przede wszystkim przez dziennikarzy i działaczy społecznych. Masowe naruszenia praw człowieka na takich terenach jak: Czeczenia, Tybet, Kurdystan czy Kaszmir nie przechodzą bez echa. Wywołują one ogólny sprzeciw społeczności międzynarodowej. Narody bez państw zwracają na siebie uwagę opinii publicznej głośno wołając o wstawiennictwo. Państwa zachodnie są jednak powściągliwe w udzielaniu pomocy dążącym do utworzenia niepodległego państwa chociaż prawo do samostanowienia narodu jest jednym z podstawowych praw zagwarantowanych przez Kartę Narodów Zjednoczonych. W dzisiejszych czasach zostaje ono często poświęcane w imię stabilizacji międzynarodowej. Uzasadnione z punktu widzenia prawa międzynarodowego dążenia narodowowyzwoleńcze w realnym świecie napotykają barierę obojętności i wywołują konflikty zbrojne. Jednym z wielu obecnie toczących się sporów na świecie jest trwający już od ponad 58 lat indyjsko-pakistański spór o Kaszmir. Bezustanne walki w Dolinie Kaszmiru z dnia na dzień przynoszą nowe ofiary. Władze regionu podają, iż od roku 1989 czyli od początku obecnej fazy konfliktu w walkach zginęło około 40 tysięcy ludzi. Kaszmirscy separatyści twierdzą jednak, iż ofiar było dwa razy więcej. Warto wspomnieć, dla porównania, o tym, iż w konflikcie izraelsko-palestyńskim w takim samym okresie czasu zginęło łącznie około 5 tys. ludzi. Nie ulega zatem wątpliwościom, iż konflikt o Kaszmir jest jednym z najbrutalniejszych i najkrwawszych sporów współczesnego świata.

W niniejszej pracy przedstawiony jest konflikt indyjsko-pakistański, jego geneza oraz możliwe scenariusze rozwiązania sporu. Ponadto szczególna uwaga została zwrócona na prawo do samostanowienia narodu, które jest problemem bardzo starym. Już od wieków bowiem narody bardziej zorganizowane dążyły do tego by utworzyć niezależne państwa. Celem niniejszej pracy jest przybliżenie czytelnikowi pojęcia prawa do samostanowienia narodu oraz uświadomienie tego, iż naród musi spełnić szereg kryteriów zanim przyznane mu zostanie prawo do samostanowienia. I nie wystarczy by posiadał on język, terytorium czy ludność. Muszą bowiem być spełnione wszystkie z tych czynników. Jednak i one nie są w zupełności wystarczające. Potrzebny jest jeszcze rząd i tożsamość narodowa. Te wszystkie czynniki muszą być spełnione, aby naród mógł ubiegać się o prawo do samostanowienia. W pracy podkreślony jest uniwersalny charakter zasady samostanowienia narodu. Początkowo, bowiem prawo do samostanowienia przyznane zostało wyłącznie krajom i ludom kolonialnym. W dzisiejszych czasach wszystkie narody, po spełnieniu wymaganych kryteriów mogą ubiegać się o prawo do samostanowienia. Praca przybliża również pojęcie narodu, a także określa prawa i obowiązki narodu, który uzyskał prawo do samostanowienia. Co za tym idzie celem niniejszej pracy jest prześledzenie procesu kształtowania się zasady samostanowienia narodu. Od jej początków, poprzez kodyfikację i ukształtowanie się jako jednej z podstawowych norm ius cogens. Ponadto niniejsza praca ma na celu uświadomienie czytelnikowi, iż problemy z pozoru odległe i nie dotyczące naszego – europejskiego kontynentu, są także naszymi problemami. Jeżeli bowiem nawet w odległym od nas zakątku ziemi prowadzone są walki w imię realizacji podstawowych praw człowieka to nie powinny one być ignorowane przez państwa zachodnie. Obojętność zachodu, który zazwyczaj chętniej interweniuje w takich sprawach które mogą przynieść mu potencjalny interes sprawia, iż sami poprzez ignorancję stwarzamy sobie wrogów. Uciśnione bowiem narody liczące początkowo na wsparcie i pomoc państw zachodnich widząc brak odzewu zrywają się do walki partyzanckiej przeklinając zachód za brak zrozumienia. Państwa zachodnie a zwłaszcza Polska, która sama pozbawiona terytoriów przez zaborców, walcząca o niepodległość, o prawo narodu polskiego do samostanowienia powinna rozumieć i wspierać działania narodów dążących do samostanowienia obecnych czasach.