Analiza struktury dochodów i wydatków jednostki samorządu terytorialnego na przykładzie Powiatu Nowosądeckiego w latach 2001-2005

Abstract

Powiat jest najbardziej tradycyjnym historycznym składnikiem administracji państwa polskiego. Zarówno po I jak i po II wojnie światowej, powiat był bardzo ważnym fundamentem administracji polskiej i organizacji życia zbiorowego. Utworzenie w latach 90- tych XX wieku samorządu terytorialnego początkowo na szczeblu gminy, bazującego na opracowanej w Europie zachodniej teorie samorządu, było jedną z najważniejszych reform wprowadzonych w Polsce. Aktualnie samorząd terytorialny w modelu trójstopniowym jest obligatoryjnym związkiem mieszkańców gmin, powiatów i województw samorządowych, utworzonych w celu realizacji zadań o charakterze lokalnym, powiatowym i regionalnym. W konsekwencji zmian ustrojowych i gospodarczych oraz ukształtowania się władz lokalnych w nowych warunkach gospodarki rynkowej pojawiło się wiele wyzwań dla nowych instytucji, jakimi są samorządu terytorialne. W Polsce samorząd lokalny i regionalny ma bardzo rozległy zakres odpowiedzialności publiczno- prawnej, znaczny majątek i duże kompetencje we wszystkich dziedzinach życia zbiorowego. Powiat wykonuje zadania o charakterze ponadgminnym, gwarantuje dostarczenie usług publicznych, świadczeń administracyjnych wszystkich obywateli na obszarze miasta powiatowego i sąsiednich gmin. Podstawowym problemem samorządu terytorialnego jest dostosowanie środków finansowych do realizowanych przez Powiat zadań, gdyż zwiększającemu się zakresowi zadań nie towarzyszy odpowiedni wzrost dochodów budżetu Powiatu. Celem niniejszej pracy jest prezentacja struktury dochodów i wydatków jednostki samorządu terytorialnego na przykładzie Powiatu Nowosądeckiego. Tak sformułowany cel pracy zdeterminował postawienia następujących hipotez. Hipoteza pierwsza zakłada, iż aktualny system finansowania jednostek samorządu terytorialnego jest nieadekwatny do ilości przekazanych samorządom zadań. Druga hipoteza zakłada, iż Powiaty w ograniczonym stopniu mogą wpływać na lokalne podmioty gospodarcze, z uwagi na brak władztwa podatkowego w zakresie stymulacyjnych funkcji opodatkowania. Hipoteza trzecia zakłada, że system finansowania Polskich Powiatów wymaga radykalnych reform idących w kierunku poprawienia struktury i wielkości własnych dochodów budżetowych adekwatnie do ilości i wielkości nałożonych na nie zadań.