Skuteczność partii politycznych. Zmiana ordynacji wyborczej w pracach Sejmu IV kadencji i jej możliwe skutki

Abstract

Prezentowana praca jest efektem zainteresowań autora problematyką ordynacji wyborczych. Głównym bodźcem do jej napisania i zarazem przedmiotem szczególnej uwagi stał się przedstawiony na jednym z posiedzeń Sejmu na początku 2005 roku poselski projekt zmiany ordynacji wyborczej do Sejmu RP. Zapowiadał on zmianę systemu wyborczego z proporcjonalnego, który z licznymi modyfikacjami obowiązywał od roku 1989, na mieszany. Proces legislacyjny projektu nie został pomyślnie ukończony i projekt nie wszedł w życie. Jedynym zatem sposobem na weryfikacje ustaleń w nim zawartych i sprawdzenie regulacji w praktyce było przeprowadzenie symulacji. Symulacja oparta została na danych PKW pochodzących z wyników wyborów parlamentarnych z 2005 roku. Przeprowadzona analiza miała na celu sprawdzenie ile mandatów poselskich otrzymałyby poszczególne partie i czy wprowadzenie zmian systemu wyborczego wyszłoby na dobre autorom projektu i zwiększyłoby dorobek mandatowy ich partii. W ocenie skuteczności partii zmierzających do maksymalizacji swojej parlamentarnej reprezentacji miał pomóc opisany także poniżej wskaźnik skuteczności partii politycznych Michała Kota. Wyniki analizy poprzedzone zostały opisami dyskusji parlamentarnych jakie toczyły się po roku 1989 przed wprowadzaniem kolejnych ordynacji wyborczych. Śledzenie ich przebiegu pomogło poznać jakie warianty ordynacji zamierzano w przeszłości wprowadzić, jak reguły tych uchwalonych wpłynęły ostatecznie na rezultat wyborów i jak w konsekwencji ukształtowało to siły partii politycznych w parlamencie. Szerszemu zrozumieniu mechanizmów zmian ordynacji wyborczych przysłużyło się zaznajomienie z dyskusjami i wynikającymi z nich pracami naukowym politologów i badaczy naukowych próbujących usystematyzować wiedzę dostępną w świecie na ten temat. Ich teorie i hipotezy, których skrótowy przegląd znaleźć można w pracy stanowią bazę merytoryczną, bez poznania której, autor pracy nie mógłby przeprowadzić i zrozumieć prezentowanych symulacji. Celem niniejszej pracy jest odpowiedź na pytanie jakim dorobkiem mandatowym w Sejmie V kadencji pochwalić by się mogły polskie partie polityczne gdyby ostatnie wybory odbywały się zgodnie z proponowanymi przez nie regułami prawa wyborczego.