Islam a demokracja

Abstract

Temat niniejszej pracy jest stosunkowo trudny, gdyż obejmuje analizę i wzajemne przenikanie się dwóch bardzo odmiennych systemów politycznych. Wydaje się, że bez odpowiednich interdyscyplinarnych studiów w terenie z zakresu kulturoznawstwa, religioznawstwa, socjologii i prawa, próba odpowiedzi na pytanie o islam i demokrację wydaje się prawie niemożliwa. Jednakże mając na uwadze powyższe utrudnienia, podjęto się tego ciekawego tematu bazując na doświadczeniach i literaturze innych badaczy i naukowców. Niniejsza praca składa się z trzech rozdziałów. W rozdziale pierwszym podjęto próbę ogólnego scharakteryzowania islamu jako religii i polityki. Omówiona została historia islamu, ze szczególnym uwzględnieniem roli proroka Mahometa jako twórcy islamu i krzewiciela tej wiary. Wskazano tu na główne i wyraźne etapy kształtowania się nowej religii w świecie arabskim. Ponadto zaprezentowano filary i założenia islamu. Omówiono również główne zagrożenia i generalnie rolę islamu we współczesnym świecie. Rozdział drugi poświęcony jest ogólnej idei demokracji. Dokonano tutaj historycznej analizy demokracji. Omówienie demokracji na przestrzeni wieków począwszy od starożytnej Grecji, poprzez średniowieczne systemy polityczne z wyraźnymi elementami wczesnych instytucji demokratycznych pokazuje jakie były początki kształtowania się alternatywnych dla monarchii form sprawowania władzy. W rozdziale trzecim podjęto próbę odpowiedzi na pytanie zawarte w temacie niniejszej pracy. Islam i demokracja to wydaje się dwie przeciwstawne i wzajemnie wykluczające się rzeczy. Czy jest możliwe aby w krajach muzułmańskich zaistniał taki system demokratyczny jak w demokracjach zachodnich? Jednoznaczna odpowiedź jest trudna. Wprawdzie w wielu krajach muzułmańskich daje się zauważyć pewne przejawy, tendencje do wprowadzania pewnych instytucji demokratycznych, to jednak całościowo trudno mówić tu o demokracji w stylu europejskim czy amerykańskim. Rozdział trzeci został dlatego nie bez przyczyny nazwany „Próby wprowadzania demokracji w krajach arabskich”. Należy to podkreślić z całą stanowczością, że mimo wspomnianych pewnych przesłanek demokracji, często państwa muzułmańskie wciąż pozostają monarszo – autorytarne. Jako jedyny pozytywny przykład można podać Turcję, której reformy polityczne na tyle są zaawansowane i uznane w świecie, że kraj ten posiada m.in. poważne aspiracje do wstąpienia w szeregi Unii Europejskiej.