Ewolucja modelu przywództwa w polskich partiach politycznych 1989-2009

Abstract

Celem poniższej pracy jest próba zaprezentowania typów przywództwa w polskich partiach politycznych, z opisaniem momentu ich zakładania. To zakładający daną partię był bowiem często jej nieusuwalnym przywódcą, jednak w niektórych przypadkach, można również znaleźć przykłady, gdzie było inaczej. Pomocne dla czytelnika, mogą być konkluzje, które są sformułowane pod charakterystyką każdej z wyodrębnionych partii, a także tabele, które dotyczą typów przywództwa w wyodrębnionych partiach. Przedstawiono również mechanizmy wyłaniania przywództwa, a także starano się dociec na przykładzie Platformy Obywatelskiej, dlaczego w 2001 r. pojawiły się partie osobowościowe. Zamiast klasycznego zakończenia, w podsumowaniu przedstawiono wnioski z przeprowadzonych badań, a także implikacje na temat procedur selekcyjnych w polskich partiach. Rozdział I zatytułowany "Teoretyczne ujęcie przywództwa politycznego z uwzględnieniem przywództwa partyjnego" jest rozdziałem podzielonym na dwie części. Pierwsza część rozdziału dotyczy aspektów teoretycznych związanych z pojęciem przywództwa, przedstawiającym genezę i istotę pojmowania przywództwa politycznego i partyjnego. Przedstawione zostały w niej teorie wyłaniania przywództwa, a także wyodrębniona została klasyfikacja typów przywództwa na różne kategorie, które okazały się pomocne przy analizie dwóch następnych rozdziałów. Druga część rozdziału skupia się na procesie demokratyzacji Trzeciej Rzeczypospolitej w powiązaniu z procesem instytucjonalizacji polskich partii politycznych. Rozdział II pod tytułem "Procedura zakładania polskich partii politycznych–moment ich narodzin. Typy przywództwa w wyodrębnionych partiach" jest analizą, która określa partię jako najważniejsze narzędzie do osiągania celów dla przyszłych przywódców partyjnych. Autor skupia się na specyfice powstawania polskich partii wraz z ukazaniem konfliktów personalnych w tych partiach i dokonuje podziału na partie działające do 1999 roku i partie działające od 2001 roku. Zostały przedstawione typy przywództwa w wyodrębnionych polskich partiach oraz została dokonana ich analiza porównawcza. W ostatnim III rozdziale, zatytułowanym "Ewolucja modelu przywództwa politycznego w polskich partiach politycznych–elementy zmiany" autor skupia się na problemie deinstytucjonalizacji polskich partii po roku 2001. Przedstawione zostały czynniki, które zadecydowały o tym, że polskie partie stały się maszynkami do głosowania, a zamiast silnego systemu partyjnego, powstała walka silnych osobowości o władzę w partiach. Na przykładzie Platformy Obywatelskiej, autor przedstawił zmianę formuły funkcjonowania partii oraz opisał spór o przywództwo pomiędzy Donaldem Tuskiem a Janem Rokitą jako exemplum wyodrębnienia się nowego modelu przywództwa.