Migracje Polaków w obrębie krajów Unii Europejskiej w warunkach otwarcia rynków europejskich po 2004 roku

Abstract

Tematem pracy są migracje obywateli Polski do krajów UE po 2004 roku. Praca w głównej mierze koncentruje się na Polsce, jednak w niektórych przypadkach odnosi się także do krajów Unii Europejskiej, aby przy użyciu metody komparatystycznej ukazać cechy wspólne zjawiska migracji w obrębie państw UE oraz zidentyfikować najbardziej charakterystyczne różnice. Wybór tematu podyktowany został faktem, iż nasilające się migracje stają się w skali globalnej nieodłączną cechą gospodarek i społeczeństw, a w przypadku Polski mają istotne znaczenie szczególnie po akcesji Polski do UE, kiedy to krajowy rynek pracy stał się częścią wielkiego rynku europejskiego, z Polakami jako pracodawcami i pracobiorcami obecnie już niemal we wszystkich krajach członkowskich. Niniejsze opracowanie jest zatem między innymi poszukiwaniem odpowiedzi na pytanie, czy i w jakim zakresie migracja była efektem otwarcia granic UE, a na ile spowodowana przymusem ekonomicznym już w przeszłości „wypychającym” Polaków na stałe lub czasowo z kraju. Praca została podzielona na pięć rozdziałów, z których każdy porusza odrębne wątki, składające się na syntetyczną całość. Rozdział pierwszy poświęcony jest ogólnej charakterystyce zjawiska migracji oraz przyczynom migracji w Polsce. Rozdział drugi dotyczy czterech swobód stanowiących fundament wspólnego rynku europejskiego, bez których niemożliwe byłoby tworzenie przestrzeni ekonomiczno-społecznej na obszarze państw-członków Wspólnot. Trzeci rozdział skupia się wyłącznie na polskiej migracji, kładąc szczególny nacisk na elementy takie jak skala, kierunki migracji oraz szeroko ujęty wizerunek polskiego emigranta. Rozdział czwarty traktuje o konsekwencjach wynikających z migracji; w pierwszej części poświęcony jest skutkom dla UE, a w drugiej dla Polski. Rozdział ostatni stanowi podsumowanie całości zagadnień. Dalsza część rozdziału stanowi próbę nakreślenia prognozy dla Polski, zarówno w odniesieniu do strumieni emigracyjnych, jak i imigracyjnych. Praca ta dowodzi, jak na przestrzeni stosunkowo krótkiego (bo zaledwie kilkuletniego) okresu ulegają zmianie zarówno skala, jak i kierunki przepływu osób, co niewątpliwie świadczy o dużej płynności zjawiska migracji. Utrzymujący się ogólnoświatowy kryzys gospodarczy przyczynił się do zmiany dotychczasowych uwarunkowań także na polskim i europejskim rynku oraz radykalnie przeorientował prognozy na przyszłość. Praca napisana została z wykorzystaniem literatury o tematyce migracyjnej, artykułów prasowych oraz portali internetowych (polskich i zagranicznych) zawierających najaktualniejsze statystyki, a także raporty z badań i analiz zjawisk migracyjnych prowadzonych przez międzynarodowe i krajowe instytucje oraz organizacje gospodarcze i finansowe, jak UNCTAD, GUS, CBOS.