Dowody w polskim procesie karnym

Abstract

Praca składa się z trzech rozdziałów, jej celem jest przedstawienie zagadnień prawa dowodowego funkcjonującego w polskim procesie karnym w zakresie, w jakim rozumiemy pojęcie „dowód”. W pierwszym rozdziale przedstawione zostały ogólne zagadnienia z zakresu teorii dowodów. Wyjaśniono różnice pomiędzy źródłem dowodowym a środkiem dowodowym, wskazano jakie są konsekwencje nieodróżnienia źródeł od środków dowodowych. Wymieniono najczęstsze podziały dowodów – rodzaje źródeł dowodowych, rodzaje dowodów pojęciowych, znaczenie tzw. dowodów ścisłych i korzystanie z dowodów pochodnych. Przybliżono pojęcie poszlaki, procesu poszlakowego i dowodu naukowego. Omówiono również formy wprowadzania dowodów do procesu. W drugim rozdziale omówione zostały osobowe źródła dowodowe oraz rzeczowe źródła dowodowe ze szczególnym uwzględnieniem źródeł osobowych ze wskazaniem różnic wynikających z roli procesowej osób funkcjonujących w toku postępowania dowodowego. Powodem szerszego odniesienia się do osobowych źródeł dowodowych był fakt, iż jak wynika z praktyki sądowej to właśnie te źródła są najczęstszymi i najbardziej istotnymi w procesie karnym. Ponadto ocena tych dowodów w toku procesu jest najbardziej czasochłonna i skomplikowana, zaś rzeczowe źródła dowodowe w większości przypadków służą do weryfikacji zeznań świadków, bądź wyjaśnień oskarżonych. Dalej przybliżono przebieg czynności dowodowych w toku procesu tj. wyjaśnienia oskarżonego, zeznania świadków, konfrontacja, opinie biegłych oraz sposoby ujawnienia wcześniej przeprowadzonych dowodów w sytuacjach, gdy czynności te nie są przeprowadzane bezpośrednio na rozprawie. W kolejnym podpunkcie omówione zostały rzeczowe źródła dowodowe oraz wskazano na przebieg czynności dowodowych jak: oględziny, okazanie, eksperyment procesowy, sposób wykonywania czynności mających na celu ujawnienie śladów osmologicznych, linii papilarnych, śladów traseologicznych, sposobów podrobienia bądź przerobienia dokumentów, ujawnienia autora dokumentów, pism i zapisków w postaci opinii grafologicznej. Rozdział trzeci skupia się na zakazach dowodowych w postępowaniu karnym. Wskazano powody, dla których stosowane są zakazy dowodowe i wyjaśniono, w jakim celu wprowadza się je do procesu – jaki jest ich charakter i podział. Szczegółowo zostały omówione prawa do odmowy składania zeznań z uwzględnieniem osób, których to dotyczy i ich szczególnej pozycji jako świadków w procesie karnym. W dalszej części przedstawiono zakazy dotyczące wykorzystania dowodów pozyskanych w sposób nielegalny.