Polityka zagraniczna Jugosławii pod rządami Josipa Broz Tito

Abstract

Wśród pytań badawczych, które autor postawił w niniejszej pracy, wymienić trzeba kilka najważniejszych zagadnień, dotyczących różnego okresu w działalności Tito. Po pierwsze, znaczącą sprawą jest rola jaką odegrały Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Związek Radziecki w przejęciu władzy przez komunistów w Jugosławii. Postawa mocarstw koalicji antyhitlerowskiej miała bowiem wpływ na rozwój sytuacji na Bałkanach w latach 1944-1945 (w czasie kiedy Tito stawał się coraz poważniejszym graczem w rozgrywce o przyszłe rządy nad krajem). Pytanie o znaczenie polityki aliantów dla obozu politycznego Tito pozostaje kluczową kwestią dla oceny procesu formowania się federacyjnej Jugosławii pod rządami komunistów oraz jej późniejszej postawy na forum międzynarodowym. Po drugie, ważną kwestią jest również pytanie o przyczyny konfliktu Tito ze Stalinem w roku 1948 oraz o skutki tego wydarzenia dla całego bloku wschodniego. Po trzecie, w nawiązaniu do zagadnienia efektów rozłamu pomiędzy Jugosławią a Związkiem Radzieckim, w obszarze szczególnego zainteresowania autora leżał problem ewolucji jugosłowiańskiej polityki zagranicznej, polegający na przejściu od postawy prosowieckiej i antyzachodniej do polityki utrzymywania niezależności wobec obydwu bloków (tak wschodniego, jak i zachodniego). Po czwarte, znaczącą kwestią jest również pytanie o to, czy realizowana przez Jugosławię na arenie międzynarodowej polityka niezależności była przemyślaną strategią działania kierownictwa państwowego, czy też narodziła się ona przypadkowo, w wyniku konieczności balansowania Belgradu pomiędzy Wschodem a Zachodem. Istotnym pytaniem jest także problem aktywności Jugosławii w Ruchu Państw Niezaangażowanych wraz z kwestią korzyści osiąganych przez Belgrad w wyniku promowania polityki „aktywnej koegzystencji”. Ostatnim ważnym pytaniem ujętym w pracy jest zagadnienie uwarunkowań i środków polityki zagranicznej Jugosławii. Autor dążył do wskazania najważniejszych czynników determinujących działalność międzynarodową Belgradu w poszczególnych okresach historycznych, a także najistotniejszych instrumentów wykorzystywanych w polityce zagranicznej Jugosławii.