Celem niniejszej pracy było przedstawienie problematyki związanej ze
stosowanymi przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych metodami likwidacji zadłużeń
powstałych w wyniku nieopłacania składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne
i inne do których poboru uprawniony jest ZUS. Badaniem został objęty obszar
działalności ZUS związany z przymusowym dochodzeniem tych należności przez
organy egzekucyjne oraz obszar związany z odraczaniem, rozkładaniem na raty
i umarzaniem należności składkowych.
Problemem badawczym było pytanie, czy dobrowolna spłata zadłużeń jest
narzędziem w istotny sposób wspomagającym proces odzyskiwania nieopłaconych
należności ZUS oraz jaki wpływ na proces likwidacji zadłużeń wywiera instytucja
umarzania należności składkowych. Celem badań było stwierdzenie skuteczności
likwidacji zadłużeń w trybie pozaegzekucyjnym. Natomiast hipotezą kierunkową,
podlegającą weryfikacji w części empirycznej pracy było założenie, że odraczanie
terminu płatności nie ma wpływu na optymalizację procesu odzyskiwania należności
ZUS, natomiast ich ratalna spłata i umarzanie jest skutecznym narzędziem likwidacji
zadłużeń. Jako metoda badawcza została zastosowana analiza danych źródłowych
pozyskanych ze sprawozdawczości przedstawiającej efekty działania Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych.
W wyniku tej analizy stwierdzono, że przyjęte w pracy hipotezy są prawdziwe,
gdyż należności w kwotach 61.700.000 złotych regulowane w odroczonym terminie
płatności w latach 2008 - 2010 stanowią zaledwie 1,5 % należności wyegzekwowanych
przez organy egzekucyjne w kwotach 4.098.000.000 złotych, ponadto z odroczeń
korzystał średnio tylko 1 na 20.000 aktywnych płatników, zatem ulga ta nie ma
istotnego wpływu na proces likwidacji zadłużeń. Natomiast należności spłacone
w formie rat oraz należności umorzone w latach 2008 - 2010 w łącznej kwocie
1.769.000.000 złotych stanowią 43 % należności ściągniętych egzekucyjnie w kwocie
4.098.000.000 złotych, zatem są narzędziem skutecznie wspomagającym proces
likwidacji zadłużeń.
The purpose of this thesis is to present the issues related to methods used by the
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (The Social Insurance Institution) to liquidate debt
caused by not paying mandatory contributions to social security and other purposes of
which ZUS is entitled to collect. The study covers the area of ZUS activities associated
with the compulsory enforcement of dues in respect of contributions carried out by
proper enforcement authorities and the area of deferred liabilities, installment
settlements and remission of dues in respect of contributions.
The main research problem constitutes the question, whether the voluntary
payment of dues is a measure that will significantly aid the process of recovery of dues
in respect of contributions and the influence of dues remission to the process of debt
liquidation. The purpose of the research was the assessment of effectiveness of nonexecution
contractual forms of the debt liquidation process. The directional hypothesis,
which is subject to verification in the empirical part of this work, is an idea that deferred
liabilities do not influence the optimization of the process of dues recovery, however
installment settlements and remission of dues are effective ways of debt liquidation.
As main research method a survey of statistical data from ZUS reports was used.
The survey showed clearly that the hypotheses are true, as the dues in respect of
contributions of 67.700.000 PLN that had been deferred in 2008-2010 make up a 1,5 %
of the total amount of 4.098.000.000 PLN that were recovered by enforcement
authorities by the means of execution; only one out of 20.000 of active contribution
payers was using the deferred liabilities, so this is insignificant in terms of debt
liquidation. Dues recovered as a result of installment settlements and those remitted in
2008-2010 make up a sum of 1.769.000.000 PLN which is 43 % of the total amount of
4.098.000.000 PLN that had been recovered by the means of execution, so the two latter
methods are effective methods of debt liquidation.